جاذبه های با شکوه اصفهان مقصد بسیاری از گردشگران

بناهای تاریخی متعددی در اصفهان وجود دارد که شماری از آنها به عنوان میراث تاریخی در یونسکو به ثبت رسید، میدان نقش جهان یکی از بزرگترین میدان‌ های دنیاست و نمونه برجسته ای از معماری اسلامی است که توسط یونسکو به عنوان میراث جهانی ثبت شده‌ است.
اصفهان در سال ۲۰۰۶ به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام و در سال ۱۳۸۸ به عنوان پایتخت فرهنگ و تمدن ایران اسلامی و همین ‌طور به عنوان پایتخت صنعتی ایران بعد از تهران انتخاب شده است.
همچنین این شهر در آذرماه ۱۳۹۴ به همراه رشت به عنوان نخستین شهرهای ایران، به شبکه شهرهای خلاق جهان زیر نظر یونسکو پیوست.

**مسجد جامع هفتشویه
در شمال شرقی اصفهان به طرف شهرنایین در روستای هفتشویه این مسجد تاریخی بسیار زیبا در دل تاریخ فرو رفته است.
محراب مسجد جامع هفتشویه؛ یکی از زیباترین و پیچیده ترین گچبری های عهد ایلخانی است که به خط ثلث، خطی از بسم الله الرحمن الرحیم و آیه پرمعنای آیه الکرسی را در دل خود به روایت دارد.
تنها محرابی منقش به تزیینات گل و بوته که عاشقانه در آغوش یکدیگرِ٬ گلستانی ایستاده را به نمایش گذاشته‌است.
این مسجددر تاریخ ۵/۱۲/۴۱ با شماره ۴۳۰ در فهرست آثارتاریخی ایرانی به ثبت رسید.

**خانه شیخ الاسلام
خانه شیخ الاسلام، از آثار دوره معماری صفوی و قاجاری است که به یکی از زیباترین بناهای تاریخی اصفهان بدل شده است.
ساخت اولیه بنا درزمان صفویه انجام شده و هدیه شاه عباس به دخترش 'سرو قدخانوم 'و دامادش ' محقق سبزواری' از علمای بزرگ دوره صفوی است.
در این مکان که متعلق به شیخ الاسلام اصفهان بود و مراسم مذهبی نظیر سوگواری ایام شهادت امام حسین (ع) در آن برگزار می شد.

 

**مسجد سید اصفهان
مسجد سید بزرگترین و مشهورترین مسجد اصفهان از قرن سیزدهم هجری است که به دستور حجت الاسلام حاج سیدباقر شفتی از علمای بزرگ امامیه که در دوره سلطنت محمدشاه قاجار می زیسته بنا شده است.
در تزئینات کاشیکاری با طرح گلدان و منظره هائی که نمایش داده شده است، رنگ قرمز روشن نقش عمده ای دارد و این همان رنگی است که در مساجد دیگر دوره قاجار مانند مسجد رحیم خان و مسجد رکن الملک نیز مشاهده می شود.
آرامگاه سید حجة الاسلام که بسیار مجلل و باشکوه بنا شده است، در گوشه شمال شرقی صحن مسجد قرار دارد.
تزئینات داخل گنبد آرامگاه، از نوع تزئینات گچبری، آینه کاری و طلاکاری است که به همراه ضریح نقره و طلاکوب آن با خطوط بسیار زیبا از قسمتهای تماشائی این مسجد می باشد.

**خانه نیلفروشان
خانه محمدباقر نیلفروشان مربوط به دوره قاجار است و در اصفهان، محله دردشت واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۹ شهریور ۱۳۵۳ با شمارهٔ ثبت ۱۰۰۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

 

**بازار اصفهان
بازار اصفهان که متعلق به دوره صفوی است، یکی از قدیمی ترین و بزرگترین بازارهای خاورمیانه می‌ باشد، در بین شهرهای بزرگ و سنتی ایران، کمتر شهری بازاری به با شکوهی بازار اصفهان دارد.
در این بازار دکان هایی وجود دارد که از چهارصد سال قبل تا امروز به عرضه تنها یک نوع کالا مبادرت نموده اند.
مهمترین بازار اصفهان بازار قیصریه است، علاوه بر بازار قیصریه و بازارهای منشعب از آن بازارهای دیگری هم در اصفهان وجود داشتند که معروف ترین آنها بازار شاهی یا بازارچه بلند است که در سال ۱۱۱۸ هجری برابر با ۱۷۰۶ میلادی به همراه مدرسه و سرای فتحیه در زمان شاه سلطان حسین آخرین حکمران صفویه ساخته شد.

 

**کاخ هشت بهشت
عمارت تاریخ «هشت‌ بهشت» نمونه‌ ای از کاخهای محل سکونت آخرین سلاطین دوره صفویه است که در دوره شاه سلیمان در سال ۱۰۸۰ هجری کاخ آن بنا شد. کاشی‌ کاری هایی‌ که‌ انواع‌ حیوانات‌ پرنده، درنده‌ و خزنده‌ برروی‌ آن‌ نقش‌ بسته، از آثار این‌ کاخ‌ بشمار می‌آیند.
ساختمان کاخ دو طبقه و دارای شاه نشین و غلام گردش‌ های زیبا و نقوش گوناگون طلائی و تزیینات جالب و پشت بغل های کاشی بی نظیر و نقوش و حوش و طیور و آئینه کاری بسیار ممتاز و در واقع از قصور ممتاز دوره صفویه است.
کاخ هشت‌بهشت یکی از بناهای فاخر در زمان خود بوده که مورد ستایش جهانگردان اروپایی قرار می‌گرفته است.

 

**سی و سه پل
سی و سه پل یکی از شاه کارهای معماری و مهندسی تاریخ ایران بوده و درازترین پل زاینده رود است.
سی‌وسه‌پل یا پل الله‌وردی خان بر روی زاینده‌رود در شهر اصفهان و همزمان با حکومت شاه عباس صفوی ساخته شده و محل برگزاری مراسم جشن آب ‌پاشان و همچنین مراسم خاج‌شویان ارامنهٔ اصفهان در دورهٔ صفویه بوده است.
این پل توسط اکثر سیاحان و جهانگردان توصیف شد.
اندیشهٔ بنای سی و سه پل در سال ۱۰۰۸ هجری قمری و در دوازدهمین سال سلطنت شاه عباس یکم به وجود آمد و در سال ۱۰۱۱ هجری قمری، الله وردی خان سردار مشهور او مأمور اتمام ساختمان پل گردید.

 

**آتشگاه اصفهان
قدیمی ترین اثری که از گذشته های دور اصفهان در این شهر وجود دارد بنائی موسوم به آتشگاه است که در جاده اصفهان به نجف آباد در نزدیکی منارجنبان بر فراز یک تپه سنگی قرار گرفته است.
اکثر مورخین اسلامی از جمله ابن خردادبه و حمداله مستوفی و ابن حوقل از این بنا نام برده و آن را آتشکده معرفی کرده اند و دانشمندان خارجی نیز درباره آتشگاه پژوهش و بررسی کرده اند که از جمله آنها ماکسیم سیرو و آندره گدار فرانسوی هستند.
آنچه از ویژگیهای این بنا مهم است خشت های تشکیل دهنده ویرانه های فعلی آتشگاه است که از نظر اندازه کمتر اثری دارای اینچنین خشت هائی است. به گفته کارشناسان این خشت ها از ملات همراه گل با ریگ ریزه هائی است که نی های حاشیه زاینده رود را نیز به آن اضافه می کرده اند تا استحکام بیشتری داشته باشد.
این نظر را مطالعات و پژوهش های انجام شده بر روی آتشکده های بر جای مانده از دوران ساسانی در نطنز و کاشان و یزد و آذربایجان و نائین تأیید می کنند چرا که در آن روزگاران آتشکده ها را بر روی کوه یا بر فراز تپه نمی ساختند بلکه آتشکده ها در مکان هایی احداث می شدند که دسترسی به آن ها آسان باشد بنابراین می توان با قاطعیت آتشگاه اصفهان را نشانه ای از حضور تمدن های قدیم تر از ساسانی و سلسله های قبل از آن به شمار آورد.

**خانه شیخ بهایی
سوم اردیبهشت ماه در تقویم های امروزی به نام شیخ بهایی به ثبت رسیده است. دانشمندی که ردپای نبوغ معماری اش در تمام بناهای ماندگار دوران صفوی به چشم می خورد و حالا زنده ترین یادگار او خانه ای است که در اصفهان و نزدیکی مسجد جامع این شهر از او باقی مانده است و قدمت آن به دوره سلجوقی باز می‌گردد.
خانه شیخ بهایی متعلق به منزل عمه شاه عباس (مریم سلطان بیگم) بوده که پس از آن، شاه عباس این بنا را به شیخ بهایی واگذار می‌کند و تاریخچه این خانه در کتاب زندگی شاه‌عباس تألیف دکتر نصرالله فلسفی نیز آمده است.
خانه شیخ در سال ۱۳۵۷ ش در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و در سال ۱۳۷۸ از سوی سازمان میراث فرهنگی به عنوان زیباترین خانه تاریخی آسیا و اقیانوسیه معرفی شد.

**آرامگاه صائب تبریزی
میرزا محمّدعلی صائب تبریزی (زادهٔ ۱۰۰۰ هجری/۱۵۹۲ میلادی تبریز درگذشتهٔ ۷–۱۰۸۶ هجری/۱۶۷۶ میلادی اصفهان) بزرگ‌ترین غزل‌سرای سده یازدهم هجری و نامدارترین شاعر زمان صفویه است.
وی در سال ۱۰۸۱ - ۱۰۸۷ ه. ق در اصفهان درگذشت و در محلهٔ لنبان (lanban) دفن شده‌است. قبر صائب در باغچه‌ای در اصفهان در خیابانی که به نام او نامگذاری شده‌است قرار دارد.

**آرامگاه خواجه نظام الملک
آرامگاه خواجه نظام الملک طوسی، مرد بزرگ علم و ادب و سیاست ایران در سالهای ۴۶۵ و ۴۸۵ هجری قمری، در محله دارالبطیخ اصفهان که امروز محله احمد آباد است واقع شده است.
آرامگاه خواجه در کنار قبور چند تن از شاهان سلجوقی قرار گرفته و به نظر بسیاری از محققین و کارشناسان در گذشته بنای مناسبی نیز بر این قبور وجود داشته است.
ابوعلی حسن پسر علی پسر اسحاق طوسی شناخته شده به خواجه نظام‌الملک طوسی (۳۹۶ شمسی - ۲۸ مهر ۴۷۱ شمسی؛ ۴۰۸ قمری - ۱۰ رمضان ۴۸۵ قمری؛ ۱۰۱۸ میلادی - ۱۴ اکتبر ۱۰۹۲ میلادی) (متولد طوس کشته شده در بروجرد و دفن شده در اصفهان) وزیر نیرومند دو تن از شاهان دوره سلجوقیان در ایران بود.
وی نیرومندترین وزیر در دودمان سلجوقی بود و سلجوقیان نیز در زمان وی به اوج نیرومندی رسیدند.

**مسجد امام اصفهان
مسجد شاه که به نامهای مسجد جامع، مسجد سلطانی و مسجد امام نیز شهرت دارد، یکی از مساجد میدان نقش جهان در اصفهان است که در طی دوران صفوی ساخته شد و از بناهای مهم معماری اسلامی ایران به‌ شمار میرود. این بنا شاهکاری جاویدان از معماری، کاشی‌ کاری و نجاری در قرن یازدهم هجری است. مسجدِشاه در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۱۰۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مسجد امام در ضلع جنوبی میدان نقش جهان واقع گردیده و از نظر ویژگی‌ های معماری، تزیینات غنیّ و آثار نفیس دیگر از برجسته‌ ترین آثار معماری ایران است و چنانکه از مآخذ برمی آید، بنای آن در سوّمین مرحله از اجرای طرح میدان نقش جهان به فرمان شاه عبّاس بزرگ (سال ۹۹۶–۱۰۳۸ ق/ ۱۵۸۸–۱۶۲۹ م) آغاز گردیده و در دورة شاه‌ صفی (سال ۱۰۳۸–۱۰۵۲ ق/ ۱۶۲۹–۱۶۴۲ م) به پایان رسیده است.
مسأله ای که در مسجد امام جلب توجه می کند و اکثر سیاحان و جهانگردان نیز به آن اشاره کرده اند و معماران و مهندسین نیز آن را یکی از استادانه ترین شگردهای معماری به حساب آورده اند مسأله رعایت جهت قبله در مسجد است.
در حقیقت معمار برجسته این اثر با یک زاویه ۴۵ درجه مسجد را در جهت قبله قرار داده است.
به طور کلی مسجد امام اصفهان با مناره های رفیع و ایوان های سر به فلک کشیده و شبستان های عالی و محراب های نفیس و همچنین با طرح یکپارچه و متوازن خود از شاهکارهای بی نظیر و مسلم معماری زمان صفویه است. مسجدی که در عصر خود از عجایب زمان بوده و در حقیقت نیز به دلیل زیبائی طرح، عظمت، ابعاد و شکوه و جلال کاشیکاری هایش ستاره درخشان هنر عصر صفوی است.

**مسجد جامع اصفهان
مسجد جمعه یا مسجد جامع اصفهان از مهمترین و قدیمی‌ترین ابنیه مذهبی ایران است. این مسجد مجموعه تاریخی وسیعی را به ابعاد ۱۷۰ در ۱۴۰ متر در شمال شرقی اصفهان و کنار میدان کهنه نشان میدهد و امروز شامل قسمت‌ های مختلفی است از قبیل گنبد نظام‌ الملک، گنبد تاج‌ الملک، حیاط چهار ایوانی و شبستان‌ های گرد آن، مدرسه مظفری، محراب الجایتو که هر یک نمایانگر سیر هنر معماری اسلامی در دوره‌ ای خاص هستند.
هنر معماری این مسجد تحسین برانگیز بوده و دارای محرابی بی نظیر است. بنا بر شواهد تاریخی، مسجد جامع اصفهان بر روی ویرانه‌ های مسجد قدیمی تری ساخته شده که اعراب ساکن قریه طهران در اصفهان در قرن دوم هجری در یهودیه بنا کرده بودند. مسجد اولی بر خرابه‌ های ابنیه‌ ای مربوط به اواخر دوره ساسانی برپا شده بود.

**کاخ عالی قاپو
در غرب میدان امام و روبروی مسجد شیخ لطف الله عمارتی سر بر افراشته که به عنوان یکی از مهمترین شاهکارهای معماری اوائل قرن یازدهم هجری از شهرتی عالمگیر برخوردار است.
با بررسیهای انجام شده چنین استنباط می گردد که کاخ عالی قاپو دروازه مرکزی و مدخل کلیه قصرهائی است که در دوران صفویه در محدوده میدان امام احداث شده اند. کاخ عالی قاپو که نمونه منحصر به فردی از معماری کاخهای عهد صفوی است، در اوایل قرن یازدهم هجری (بین سالهای ۹۷۱ تا ۹۷۷ خورشیدی) پس از انتقال پایتخت از قزوین به اصفهان به فرمان شاه‌ عباس اول در اصفهان ساخته شد و شاه صفوی سفرا و شخصیت های عالی‌قدر را در عالی قاپو به حضور می‌پذیرفته است.
آنچه باعث گردیده است عالی قاپو در زمره آثار باشکوه و بسیار نفیس عصر صفوی قرار گیرد، مینیاتورهایی هست که کار هنرمند معروف عصر صفوی رضا عباسی است و همچنین گچبری‌های ماهرانه آخرین طبقه کاخ عالی قاپو است که تالار آن «اتاق موسیقی» یا «اتاق صوت» نیز نامیده می‌شود.

**منارجنبان اصفهان
یکی از بناهای با ارزش و منحصر به فرد اصفهان، بنای تاریخی منارجنبان است. این بنا مربوط به سال ۷۱۶ هجری قمری است که زیر ساختمان و بالای مقبره نصب شده است. این بنا از یک ایوان با دو مناره و صحن پیرامون تشکیل شده است که بر روی مقبره یکی از عرفای قرن هشتم هجری قمری به نام عمو عبد الله کارلادانی ساخته شده است.
این بنای ارزشمند به شماره ۳۴۹ در سال ۱۳۲۱ هجری در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
منارجنبان یا همان آرامگاه شیخ عبدالله گارلادانی در شش کیلومتری باختر شهر اصفهان (جاده نجف آباد) قرار گرفته که البته پیش از این روستایی به نام کاردالان بوده که اکنون بدلیل گسترش شهر٬ جزء اصفهان به حساب می آید.
سنگ نبشته سنگ قبر آن سال ۷۱۶ هجری را نشان می دهد که تاریخ بنا نیز مربوط به همین سال است، لیکن مناره های بنا در ابتدای سده دوازده هجری (پایان دوره صفویه) بر آن افزوده شده است.
شهرت بنا به دلیل نوسانی است که هنگام تکان دادن یکی از مناره ها در سازه بنا ایجاد می شود. در واقع با تکان دادن مناره٬ مناره به نوسان درمی آید و هم زمان با آن مناره دیگر و در نتیجه کل ساختمان به نوسان می افتد. (حتی خود سنگ قبر که اگر روی آن ظرف آبی قرار دهید لرزش آب داخل آن را به موقع تکان دادن مناره ها مشاهده خواهید کرد.)
یکی از دلایل این نوسان را می توان در سازه مناره جستجو کرد و می توان بیان کرد که مناره ها را به گونه ای ساخته اند تا مقاومت لازم را در برابر بارگذاری جنبشی ناشی از تکان دادن مناره داشته باشند.

**مسجد شیخ لطف الله
مسجد شیخ لطف الله یکی از مکانهای دیدنی و تاریخی اصفهان دوره صفوی است که شاهکار کم نظیری از کاشی کاری و معماری استادانه است.
نقوش و رنگهای به کار رفته در کاشیکاری استادانه گنبد مسجد شیخ لطف الله، از زیباترین کاشیکاری های موجود در معماری ایران است.
نور درون مسجد از پنجره‌ های مشبکی که در جوانب گوناگون ساقه گنبد ساخته شده ‌اند تامین می‌شود. از شاهکارهای بی نظیر معماری را در محراب مسجدشیخ لطف الله می توان مشاهده کرد.
از ویژگی های خاص این مسجد نداشتن صحن و مناره (که در تمامی مساجد اسلامی جزء لاینفک بنا محسوب میشود)، چرخش ۴۵ درجه ای که از محور شمال به جنوب نسبت به محور قبله دارد، گنبد کم ارتفاع مسجد، محراب بی بدیل مسجد و کتیبه های نفیس و طره های سر در که درون گلدان مرمرین جای گرفته اند، میتوان برشمرد.

**میدان نقش جهان
میدان نقش جهان میدان بزرگ مستطیل شکلی در شهر اصفهان ایران است که به‌ وسیلهٔ بناهایی از دورهٔ صفوی محصور شده‌ است. میدان نقش جهان به شکل امروزین در دوره سلطنت شاه عباس صفوی پایه‌گذاری شده‌است. بناهای تاریخی موجود در میدان نقش جهان شامل کاخ عالی قاپو، مسجد امام، مسجد شیخ لطف الله و سردر قیصریه است. علاوه بر این بناها دویست حجره دو طبقه پیرامون میدان واقع شده‌است که عموماً جایگاه عرضهٔ صنایع دستی اصفهان می‌باشند.
در قیاس با میدان کنکورد پاریس، میدان نقش جهان از دیدگاه تاریخی برتری دارد و پس از میدان تیان آنکمن در پکن دومین میدان بزرگ جهان به شمار می رود. این میدان با اندازه ها و هماهنگی که در ساخت و ساز آن شکل گرفته است در طی سده ها شگفتی اروپاییان را بر انگیخته است.
میدان نقش جهان در تاریخ ۸ بهمن ۱۳۱۳ به شماره ۱۰۲ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد و در اردیبهشت ۱۳۵۸ به شماره ۱۱۵ جزء نخستین آثار ایرانی بود که بعنوان میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت جهانی رسید.

**کاخ چهلستون اصفهان
ازبرنامه های شهری شاه عباس اول صفوی و پس ازانتخاب اصفهان بعنوان پایتخت، احداث خیابان زیبای چهارباغ وباغهای متعدد دراطراف آن بود که طرح آن توسط شیخ بهایی در محوطه بسیار وسیعی که دولتخانه نامیده میشد ریخته شد. از جمله این بناها ساختمان کوچکی بود که شاه عباس اول در باغ جهان نما به صورت کوشک یا کلاه فرنگی احداث کرد و در زمان شاه عباس دوم توسعه یافت و چهلستون نامیده شد.
از ویژگیهای بسیار مهم کاخ چهلستون میتوان به نقاشیهای بسیار زیبای هنرمند عصر صفوی رضا عباسی اشاره کرد که به سبک مینیاتور ایرانی دیوارهای کاخ راتزیین کرده است که هر کدام ازاین نقاشیها بیانگر دوره ای از حوادث تاریخی در دوران صفویه وافشاریه است. کارهای هنری این مکان اعم از آینه کاری، نقاشی، کارهایی که با چوب انجام گرفته بیانگر هنر استادانه هنرمندان ایران زمین است.

**کلیسای وانک اصفهان
کلیسای آمناپرکیچ یا وانک از کلیساهای تاریخی ارمنیان اصفهان می‌ باشد و در زمان شاه عباس دوم در سال ۱۶۵۵ میلادی ساخته شده‌ است. گنبد کلیساهای کهن ارمنی مخروطی شکل است، ولی گنبد کلیسای وانک شبیه گنبد مساجد ایرانی عصر صفوی ساخته شده است.
این کلیسا از حیث طلاکاری و تذهیب در میان کلیساهای ارمنیان منحصر به فرد است.

**حمام شیخ بهایی
شیخ بهایی از بزرگ ترین دانشمندان عصر صفوی است که در علوم فلسفه، منطق، هیئت و ریاضیات تبحر داشت و مجموعه تالیفاتی که از او بر جای مانده در حدود ۸۸ کتاب و رساله است.
وی که بنا بر وصیت خود در جوار مرقد مطهر حضرت علی بن موسی الرضا (ع) دفن شده، در میان عموم مردم به مهارت در ریاضی و معماری و مهندسی معروف بوده است.
معماری مسجد امام اصفهان و مهندسی حصار نجف، ساخت ساعت آفتابی در حرم امام رضا (ع) و مهم‌تر از همه ساخت حمامی که سالها ذهن ایرانیان و جهانیان را مشغول کرد از شاخص‌ ترین اقدامات مهندسی و معماری است که به شیخ‌ بهایی نسبت داده‌ اند.
این حمام در شعاع ۱۰۰ متری جنوب گنبد نظام الملک (جنوب مسجد جامع عتیق) در محله 'در دست' قرار دارد و گرچه از نظر معماری دارای ویژگیهای حمام‌ های دوره صفویه است اما در اقوال تاریخی از آن با عنوان حمام اسرار آمیز نام برده شده است زیرا آب خزینه‌ ای آن بدون مصرف انرژی مستقیم گرم می‌شده؛ به عبارتی سیستم گرمایی این حمام از شاهکارهای مهندسی با استفاده از قوانین فیزیک و شیمی محسوب می‌شود.

**مسجد حکیم اصفهان
مسجد حکیم اصفهان در انتهای بازار رنگرزان واقع شده است و در دورهٔ شاه عباس دوم به دست پزشک او حکیم محمد داوود در محل ویرانه‌های مسجد جامع دیلمی جورجیر یا مسجد صاحب اسماعیل بن عباد از قرن چهارم هجری بنا شده است.
کتیبه‌های سردرها و ایوانهای داخل این مسجد به سالهای ۱۰۶۷ تا ۱۰۷۳ هجری قمری مورخ است و آنها را محمدرضا امامی خوشنویس معروف عصر صفویه نوشته است.
سردر مسجد جوجیر در شمال غربی این مسجد قرار دارد. مسجد دیلمی جورجیر «مسجد جامع صغیر» نام داشته و در نیمهٔ دوم قرن چهارم هجری مسجدی زیبا و باشکوه بوده است.

**حمام علیقلی آقا
علی‌قلی‌آقا، از درباریان و شاهزادگان دربار شاه‌ سلیمـان و شاه سلطان‌ حسیـن صفـوی در اوایل قرن دوازدهم هجری، بانی ساخت مجموعه‌ ای متشکل از بازار، چهارسوق، مسجد، سرا و حمام شد که با زیبایی‌های منحصربه‌ فرد خود، به‌گونه‌ای موزه معماری است.
بنای حمام با مساحتی نزدیک به ۱۲۰۰ مترمربع از دو مجموعه با نام‌های حمام بزرگ و حمام کوچک تشکیل شده‌ است. فضاهای حمام کوچک و بزرگ شامل: بینه‌های هشت‌گوش و مربع‌شکل، گرمخانه‌ها، خلوت و چال‌حوض که از شاخص‌ترین عناصر فضایی این حمام است، می‌باشد. از ویژگی‌های خاص و معمارانه این حمام تزئیناتی زیبا است که در سه دوره‌ی صفوی، قاجار و پهلوی شکل گرفته و اکنون جزئی از این بناست. با اتمام احیا و مرمت این بنا در سال ۱۳۸۳، حمام علی‌قلی‌آقا، فعالیت موزه‌ای خود را در نوروز ۸۴ آغاز کرد.

**موزه هنرهای تزئینی اصفهان
گنجینهٔ هنرهای تزئینی اصفهان و موزه هنرهای معاصر اصفهان دو موزه کنار هم در اصفهان هستند.
این موزه شامل مجموعه‌ ای از آثار هنری در زمینه‌ های متفاوت است که امروزه در عمارت رکیب‌ خانه (که در قدیم‌ الایام کاخ چهارباغ در آن مستقر بود) نگهداری می ‌شود و نمایشگاه‌ های مختلفی نیز به مناسبت‌ های گوناگون در موزه برگزار میشود که اکثر آنها در زمینهٔ هنرهای اسلامی همچون خوشنویسی و نقاشی قهوه‌ خانه‌ ای و... هستند.
بخشهای هفت گانه موزه شامل خط و کتابت، آثار لاکی و روغنی، دست بافته ها و رو دوزی های سنتی، نگارگری، آبگینه فلزی، آثار چوبی، بخش آبگینه می باشد.
این موزه‌ ها در خیابان استانداری قرار دارند.

**موزه عصارخانه شاهی اصفهان
عصارخانه به نوعی کارخانه قدیم روغن گیری است. روغن تهیه شده در عصارخانه ها بیشتر برای تأمین روشنایی شهر استفاده می‌ شد. در عصارخانه شاهی واقع در میدان نقش جهان اصفهان که در دوره شاه عباس صفوی ساخته شد، روغن مورد نیاز برای روشنایی میدان، مساجد، دربار و سایر نقاط شهر به کار برده می ‌شد. ساختمان باقی مانده عصارخانه امروز از سه بخش تیر خانه، ‌ گرم‌ خانه و انبار تشکیل شده است.
عصارخانه شاهی علاوه بر آنکه بنایی بی نظیر برای بازدید به شمار می‌ رود، ‌ مرکز مطالعات فرهنگ عامه اصفهان نیز بشمار می رود. در این مرکز مطالعاتی مربوط به آداب و رسوم مردم اصفهان و مشاغل سنتی صورت می ‌گیرد. حمایت از پژوهش‌ های تاریخ شفاهی نیز از فعالیت های این مجموعه می باشد.
موزه عصارخانه شاهی در سال ۲۰۱۷ به عنوان برترین موزه کوچک کشور، نشان جهانی ایکوم (کمیته ملی موزه‌های ایران) را دریافت نمود.


**خانه سرهنگ بخردی
خانه سرهنگ بخردی مربوط به دوره قاجار است که در تاریخ ۵ دی ۱۳۷۵ با شمارهٔ ثبت ۱۸۱۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
گفتنی است که در حال حاضر سه خانه در اصفهان با نام خانه بخردی شناخته می‌شوند که اولی در خیابان ابن سینا و محله سنبلستان قرار دارد و توسط آخرین مالکش مهندس مرتضی بخردی مرمت شده است که به عنوان اقامتگاه سنتی گردشگران خارجی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
دومی هم در سبزه میدان قرار دارد و توسط مهندس بخردی در دست مرمت است و سومی همین خانه مورد بحث در این نوشتار است که در چهارباغ پایین و کوچه بحرینی‌ ها قرار دارد و آخرین مالکش سرهنگ بخردی بوده است.

**پل مارنان
پل مارنان یکی از قدیمی ترین پل های اصفهان و هم سطح پل های جی و شهرستان است که هنوز هم زمان دقیقی از ساخت آن انتشار نیافته ولی برخی شالوده های پل را به دوره ی ساسانیان نسبت می دهند. این پل هم اکنون دارای ۱۷ دهانه می باشد که به گفته ی مورخان قبلا بیش از این تعداد دهانه داشته است.
این پل را پل سرفراز هم نامیده ‌اند و وجه تسمیه ‌اش را چنین بیان کرده ‌اند که در زمان شاه سلیمان صفوی یکی از ثروتمندان اقلیت دینی آن را ساخت و یا تعمیر کرد و به لقب سرفراز نائل گردید و مدتی هم به همان نام سرفراز مشهور بود.

**سردر جورجیر
این سردر به مسجد «کافی‌الکفاه» (صاحب اسماعیل‌بن عباد از وزرای مشهور پادشاهان دیلمی در قرن چهارم هجری قمری) تعلق دارد که در مردادماه ۱۳۳۵ از لابه‌لای دیواره‌های گلی خارج و تعمیر شده است.
این سردر از نظر تاریخی و مذهبی ارزش فوق‌العاده‌ای دارد؛ زیرا تنها اثر موجود از دوره‌ای است که اصفهان پایتخت پادشاهان آل‌بویه بوده است.
این سردر که در قسمت شمال غربی مسجد حکیم واقع شده است، از نمونه‌های بسیار قدیمی و عالی هنر آجرکاری و گچ‌بری در اصفهان به شمار می‌رود.

**مسجد جامع ورزنه
از آثار بدست آمده مشخص است که بنای اولیه مسجد جامع ورزنه بر روی بقایای آتشکده ای مربوط به زمان ساسانیان ساخته شده است، اما معماری مسجد جامع به صورت کنونی آن به زمان تیموریان بر می‌ گردد که می ‌توان از روی کاشی کاریهای محراب و سر در مسجد جامع به خوبی این مطلب را دریافت. در دوره های بعد تعمیراتی در آن صورت گرفته است. نقشه بنای مسجد به صورت دو ایوانه دارای سر در، هشتی بزرگ گنبد دار، ایوان های شمالی و جنوبی، رواق های آجری اطراف صحن و شبستان های شرقی و غربی است.
بنا با کاشی های نفیس معرق و کتیبه های زیبایی تزیین شده است.
اهالی شهر ورزنه در گذشته‌ های دور خانه ‌های خود را گرداگرد مسجد جامع بنا می ‌کردند. بر اساس نقشه ها مسجد جامع تقریباً در وسط کاربری ‌های مسکونی قرار داشته است.

**چاه گاو ورزنه
مردم نواحی خشک ایران قرن‌ ها با دشواری ‌های زیادی در تامین آب کشاورزی مواجه بوده‌ اند که ایجاد قنوات یکی از این راهکارهای غلبه بر این مشکلات است، اما در سرزمین رودشت (یا رودشتین) و به ویژه در مزارع شهر کهن ورزنه که در آخر مسیر زنده ‌رود قرار دارد به دلیل شرایط خاص زمین، در طول تاریخ از “چاهِ گاو” برای جبران کمبود آب کشاورزی استفاده می ‌شد که کار کردن با آن سختی های زیادی برای مردم داشت، البته با ورود موتورهای دیزلی آبکش در چند دهه گذشته، این سازه قدیمی آبیاری به تدریج از بین رفت، اما در سال‌ های اخیر با احیای “چاهِ ‌گاو” ها، یک جاذبه فرهنگی–توریستی برای این منطقه بوجود آمده که مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی قرار گرفته است.
تپه های ماسه ای سایت واحه و سایت شهرداری، گاو چاه حیدری، گاو چاه صادق زاده، گاوگرد، آسیاب شتر، برج کبوتر خانه، آسیاب آبی، رباط عباسی، آب انبار، موزه مردم شناسی، سفرخانه ارگ کویر، مسجد جامع شهر ورزنه، قلعه تاریخی قورتان و تالاب بین المللی گاوخونی از جاذبه های گردشگری در بخش بن رود و شهر ورزنه می باشد.

 در استان اصفهان بیش از ۶۰۰ خانه تاریخی وجود دارد که بیش از نیمی از آنها در شهر اصفهان قرار دارد.
استان اصفهان با بیش از ۲۲ هزار بنا و اثر تاریخی که یکهزار و ۸۵۰ مورد آن به ثبت ملی و هفت اثر آن به نام های میدان نقش جهان، کاخ چهلستون، باغ فین کاشان و مسجد جامع و سه قنات به نام های وزوان، مزد آباد و مون به ثبت جهانی رسیده، کانون توجه گردشگران خارجی و داخلی بویژه در تعطیلات نوروز است.